Ban thanh tra nhân dân Viện Địa lý được bầu lên từ Hội nghị Cán bộ công nhân viên chức hàng năm của Viện. Ban thanh tra nhân dân Viện Địa lý nhiệm kỳ 2015-2017 được bầu trực tiếp từ Hội nghị cán bộ viên chức Viện Địa lý năm 2015 và được công nhận thông qua Quyết định số 06/QĐ-CĐVĐL ngày 5 tháng 5 năm 2015 của Chủ tịch Công đoàn Viện Địa lý. Các thành viên Ban thanh tra gồm:
- Ông Nguyễn Quang Thành, trưởng ban
- Bà Hoàng Lưu Thu Thủy, ủy viên
- Ông Nguyễn Văn Hồng, ủy viên
Ban thanh tra nhân dân hoạt động dựa trên cơ sở Luật Thanh tra nhân dân (2004) và Nghị định số Số: 99/2005/NĐ-CP ngày 28 tháng 07 năm 2005 của chính phủ Quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành Luật Thanh tra về tổ chức và hoạt động của Ban Thanh tra nhân dân và sự tín nhiệm của tập thể cán bộ viên chức Viện Địa lý. Theo đó, Ban thanh tra nhân dân Viện Địa lý có vai trò và chức năng như sau (điều 27 của Nghị định trên):
- Giám sát cơ quan, tổ chức, cá nhân có trách nhiệm ở Viện Địa lý. Khi phát hiện có dấu hiệu vi phạm pháp luật thì kiến nghị người có thẩm quyền giải quyết theo quy định của pháp luật và giám sát việc thực hiện kiến nghị đó.
- Khi cần thiết được Viện trưởng Viện Địa lý giao xác minh những vụ việc nhất định.
- Khi cần thiết, các cơ quan nhà nước có thẩm quyền mời đại diện Ban Thanh tra nhân dân tham gia việc thanh tra, kiểm tra tại cơ quan nhà nước, đơn vị sự nghiệp, doanh nghiệp nhà nước; Ban Thanh tra nhân dân có trách nhiệm cử người tham gia, cung cấp thông tin, tài liệu liên quan khi được yêu cầu.
- Kiến nghị với Viện trưởng Viện Địa lý khắc phục sơ hở, thiếu sót được phát hiện qua việc giám sát; xử lý kỷ luật đối với tập thể, cá nhân có vi phạm pháp luật; các biện pháp đảm bảo quyền và lợi ích hợp pháp của cán bộ, công nhân, viên chức; khen thưởng những tập thể, cá nhân có thành tích trong công tác.
- Kiến nghị Ban Chấp hành công đoàn cơ sở Viện Địa lý có các hình thức biểu dương, khuyến khích, động viên cán bộ, công nhân, viên chức đã có thành tích trong việc phát hiện vi phạm pháp luật; tiếp nhận các kiến nghị và phản ảnh của công nhân, viên chức, người lao động.
- Đại diện Ban Thanh tra nhân dân được mời tham dự các cuộc họp của cơ quan có nội dung liên quan đến nhiệm vụ giám sát của Ban Thanh tra nhân dân.
- Tham dự các cuộc họp của Ban Chấp hành công đoàn cơ sở có nội dung liên quan đến tổ chức và hoạt động của Ban Thanh tra nhân dân.
